Ngày 19/7/2023, ThS. Trần Tùng Chuẩn - TUV, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ cùng phòng chuyên môn, phòng Kinh tế thành phố đã tới thăm trực tiếp mô hình Xây dựng mô hình nhân giống, sản xuất sen theo chuỗi giá trị gắn với phát triển du lịch và nâng cao thương hiệu sen Phố Hiến tại tỉnh Hưng Yên.

Mô hình sản xuất giống sen tại thành phố Hưng Yên

Mô hình nhân giống sản xuất sen theo chuỗi giá trị gắn với phát triển du lịch thuộc Chương trình hỗ trợ ứng dụng, chuyển giao tiến bộ khoa học và công nghệ thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội nông thôn, miền núi vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2016 – 2025 được thực hiện tại xã Hoàng Hanh, xã Hồng Nam, tp. Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên do Hợp tác xã Tiên Châu Phố Hiến chủ trì thực hiện từ năm 2022

Cây hoa sen (tên khoa học Nelumbo nucifera) đã từ lâu, rất gần gũi và thân thiết với người dân Việt Nam, ngoài giá trị về thẩm mỹ (sử dụng hoa cắt cành, làm cảnh quan) cây hoa sen còn được dùng làm thực phẩm, làm hương liệu, làm dược liệu, làm nguyên liệu cho nhiều ngành công nghiệp, thủ công mỹ nghệ và đặc biệt sen còn phục vụ phát triển du lịch. Hiện nay, hoa sen được trồng nhiều ở hầu khắp các vùng, miền trên cả nước. Tuy nhiên, các giống trồng chủ yếu là các giống bản địa, truyền thống, ưu điểm của các giống này là sinh trưởng khỏe, chống chịu sâu bện tốt, dễ trồng, dễ chăm sóc, nhưng nhược điểm các giống khá đơn điệu, cánh hoa mỏng, năng suất sản phẩm thấp, chất lượng chưa cao, hoa không bền, thời gian thu hoạch ngắn. Cộng với kỹ thuật trồng chăm sóc đơn giản (quảng canh), dựa vào kinh nghiệm và tập quán cũ, vì vậy hiệu quả kinh tế từ trồng sen thấp, chưa mang lại giá trị đích thực so với tiềm năng của nó và cũng chính vì lẽ đó hoa sen mặc dù rất được người Việt chúng ta yêu thích, nhưng chưa phát triển rộng rãi và cũng chính vì vậy hoa sen vẫn chưa được chính thức công nhận là Quốc hoa của Việt Nam.

Mô hình sản xuất giống sen tại thành phố Hưng Yên

Hưng Yên là tỉnh, thuộc đồng bằng sông Hồng được cấu tạo bằng các trầm tích thuộc kỷ Đệ Tứ, có nhiều diện tích đất trũng, rất có rất nhiều tiềm năng, lợi thế để phát triển hoa sen. Hưng Yên cũng có rất nhiều di tích lịch sử, lễ hội (lễ hội văn hóa dân gian Phố Hiến, sắc Xuân phố Hiến, “thứ nhất Kinh Kỳ, thứ nhì Phố Hiến”, Triệu Quang Phục, Hoàng Thái Hậu Ỷ Lan, đền Quan Trạng, đền thờ La Tiến, cụm di tích đền Đa Hòa- đền Dạ Trạch- cửa Hàm Tử- Bãi Sậy…. hàng năm Hưng Yên thu hút rất nhiều khách du lịch đến thăm quan, vãn cảnh và đi lễ, do đó việc phát triển cây hoa sen theo chuỗi giá trị sẽ mang lại rất nhiều lợi ích kinh tế cho nhân dân quanh vùng.  

Mô hình sản xuất giống sen tại thành phố Hưng Yên

Hưng Yên nổi tiếng cả nước với đặc sản “ nhãn lồng, hạt sen” tại đây có những doanh nghiệp lớn như công ty TNHH Lai Hoài (xã Hồng Nam ) hoặc các cơ sở sản xuất chế biến sen Hồng - Dậu, Tuyết – Sơn, mỗi năm thu mua hàng ngàn tấn hạt sen để chế biến tiêu thụ trong nước và xuất khẩu, số hạt sen trên chủ yếu mua từ miền Nam và nhập khẩu từ Campuchia, đây là điều kiện rất thuận lợi về thị trưởng cây sen cho tỉnh.

   

Trước khi thực hiện mô hình                                          Mô hình sau khi thực hiện

Theo bà Nguyễn Thị Chuyên – Chủ nhiệm dự án cho biết Mô hình được HTX Tiên Châu Phố Hiến thực hiện tại xã Hoàng Hanh, xã Hồng Nam, thành phố Hưng Yên, sau thời gian ngắn, Ban chủ nhiệm dự án đã quyết tâm thực hiện thành công 02 mô hình: Mô hình nhân giống sen Tây Hồ lấy hoa, Mặt bằng lấy hạt, Oga lấy ngó, Kanasumi lấy củ quy mô 5.000 m² số lượng 2.200 cây (mỗi loại 550 cây) Tiêu chuẩn cây giống 2-3 đốt, các đốt đều có bộ rễ khỏe, mỗi cây có ít nhất 1 lá, lá xanh không dập nát, không sâu bệnh hại, đảm bảo tỷ lệ sống >90%. Mô hình trồng, chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh cho sen Tây Hồ lấy hoa, Mặt bằng lấy hạt gắn với phát triển du lịch quy mô 50.000 m², (2 loại sen mỗi loại 25.000 m² tương ứng với 12.500 cây giống, đảm bảo cây sinh trưởng khỏe.

ThS. Trần Tùng Chuẩn - TUV, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ thăm, kiểm tra mô hình dự án

Cũng theo bà Chuyên thì thông qua dự án sẽ tổ chức tập huấn cho 100 lượt người dân nắm được các kỹ thuật cơ bản của Quy trình kỹ thuật nhân giống, hoa sen lấy hoa, lấy hạt, lấy củ, lấy ngó; Quy trình trồng, chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh cho sen gắn với phát triển du lịch (bao gồm cả 4 loại sen); Quy trình công nghệ sơ chế, bảo quản các sản phẩm từ sen, gắn với tiêu thụ sản phẩm.

ThS. Trần Tùng Chuẩn - TUV, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ thăm, kiểm tra mô hình dự án

Cùng với mô hình sản xuất giống sen, đơn vị chủ trì đã xây dựng kế hoạch và cải tạo khu vực trồng sen để hình thành khu du lịch sinh thái ngay từ vụ sen đầu tiên và sau khi kết thúc vụ sen là du lịch thăm quan hoa súng. Bên cạnh đó xây dựng kế hoạch triển khai cung cấp các sản phẩm như hoa sen, các sản phẩm chế biến từ sen, đón tiếp khách tham quan, du lịch còn có tác dụng nâng cao thương hiệu cho “sen Phố Hiến".

ThS. Trần Tùng Chuẩn - TUV, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ thăm, kiểm tra mô hình dự án

Thăm và phát biểu tại  mô hình, ThS. Trần Tùng Chuẩn – TUV, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ đánh giá rất cao mô hình ứng dụng này, với quy trình kỹ thuật tiên tiến và giống sen phong phú sẽ thực hiện thành công mô hình góp phần xây dựng ngành sản xuất các sản phẩm sen theo hướng nông nghiệp công nghệ cao; góp phần thay đổi cơ cấu cây trồng thay đổi tập quán canh tác truyền thống sang thâm canh tiến tiến hiệu quả và bền vững. Nâng cao năng suất tăng thu nhập trên 40% so với trồng lúa.

ThS. Trần Tùng Chuẩn - TUV, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ thăm, kiểm tra mô hình dự án

Bên cạnh đó hình thành tập quán canh tác sản xuất các sản phẩm sen theo quy mô lớn  từ đó sẽ nhân rộng ra các vùng khác trong huyện và tỉnh. Đặc biệt là mô hình trồng cây sen trên cánh đồng mẫu lớn gắn với du lịch sinh thái và du lich tâm linh cũng là một hướng phát triển mới của vùng sẽ nâng cao nhận thức của người dân trong việc sản xuất nông nghiệp kết hợp du lịch sinh thái và dịch vụ từ đó thúc đẩy du lịch sinh thái của vùng phát triển, tạo thêm nhiều công ăn việc làm cho người dân địa phương.

ThS. Trần Tùng Chuẩn - TUV, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ thăm, kiểm tra mô hình dự án

 ThS. Trần Tùng Chuẩn cũng đề nghị HTX Tiên Châu Phố Hiến, Ban chủ nhiệm dự án cần tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Hoa, Cây cảnh – Viện nghiên cứu rau quả là cơ quan hỗ trợ ứng dụng công nghệ đã tư vấn xây dựng chi tiết kế hoạch triển khai mô hình, cung cấp quy trình, đào tạo tập huấn và triển khai thực hiện đồng bộ, hiệu quả các nội dung của dự án.

ThS. Trần Tùng Chuẩn - TUV, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ thăm, kiểm tra mô hình dự án

Bên cạnh đó, căn cứ thực tiễn để xây dựng các phương án khai thác hiệu quả mô hình như kết hợp du lịch sinh thái, du lịch tâm linh, cung cấp các sản phẩm như hoa sen, các sản phẩm chế biến từ sen, đón tiếp khách tham quan, du lịch còn có tác dụng nâng cao thương hiệu cho “sen Phố Hiến" từ đó thúc đẩy du lịch sinh thái của vùng phát triển, tạo thêm nhiều công ăn việc làm cho người dân địa phương.

Bùi Tân Việt – Trường Long.