Ngày 11/8/2023, tại thành phố Đà Nẵng đã diễn ra Hội nghị lần thứ 20 Liên hợp thư viện Việt Nam về nguồn tin khoa học và công nghệ

Toàn cảnh Hội nghị

Tham dự Hội nghị có ông Lê Xuân Định - Bí thư Đảng ủy, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ; ông Trần Đắc Hiến - Cục trưởng Cục Thông tin khoa học và công nghệ quốc gia - Chủ tịch Liên hợp Thư viện; Ông Nguyễn Nam Hải - Vụ trưởng Vụ Kế hoạch -Tài chính, Bộ Khoa học và Công nghệ; Ông Tạ Bá Hưng - Nguyên Cục trưởng, Nguyên Chủ tịch Liên hợp Thư viện; lãnh đạo các Sở KH&CN, viện nghiên cứu, trường đại học và 150 đại biểu, đại diện cho 72 đơn vị thành viên, quan sát viên của Liên hợp thư viện Việt Nam về nguồn tin KH&CN.

Ông Trần Đắc Hiến, Cục trưởng Cục Thông tin KH&CN quốc gia, Chủ tịch Liên hợp thư viện phát biểu khai mạc Hội nghị

Phát biểu khai mạc Hội nghị, ông Trần Đắc Hiến, Cục trưởng Cục Thông tin khoa học và công nghệ quốc gia cho biết, trong những năm qua hoạt động thông tin KH&CN nói chung, hoạt động của Liên hợp Thư viện nói riêng đã có nhiều đóng góp tích cực, trực tiếp giúp nâng cao chất lượng hoạt động nghiên cứu trong nước. Đặc biệt, Liên hợp Thư viện đã giúp gia tăng về cả số lượng và chất lượng các công bố khoa học trong nước và đặc biệt kết quả công bố quốc tế trong những năm gần đây đã tăng ấn tượng từ 5-7 lần so với các năm trước. Bên cạnh những kết quả tích cực Liên hợp Thư viện còn tồn tại một số khó khăn và hạn chế, đặc biệt về nguồn lực tài chính đầu tư cho hạ tầng kỹ thuật, bổ sung tài liệu phát triển thư viện số. Hoạt động liên thông thư viện, phát triển thư viện điện tử, chia sẻ dữ liệu số và tài nguyên thông tin giữa các đơn vị thành viên còn manh mún, chưa hiệu quả. Cục trưởng đã đưa ra một số vấn đề chính cần trao đổi tại Hội nghị như: (1) Về phát triển Liên hợp Thư viện về quy mô và hiệu quả, trong đó cần đánh giá được các vấn đề khó khăn của các đơn vị quan sát viên để cùng có biện pháp hỗ trợ hợp lý giúp các đơn vị này trở thành thành viên chính thức. (2) Về cơ chế hợp tác liên thông thư viện, chia sẻ hợp tác giữa các đơn vị thành viên của Liên hợp Thư viện, trong đó phải xây dựng được phần mềm dùng chung để chia sẻ thông tin cho các cơ quan thông tin thư viện trong Liên hợp và đề xuất các thành viên Liên hợp Thư viện đóng góp thông tin lên nền tảng OpenScience để cùng khai thác sử dụng trên nguyên tắc đóng và mở, từ đó tạo lập một cơ sở dữ liệu nghiên cứu mở phục vụ cho cộng đồng. (3) Về khai thác sử dụng cơ sở dữ liệu ScienceDriect tập trung bàn về chính sách theo dõi, đánh giá hiệu quả sử dụng cơ sở dữ liệu của các đơn vị thụ hưởng để từ đó có căn cứ đề nghị Bộ Khoa học và Công nghệ có chính sách cân chỉnh nguồn đầu vào hợp lý, áp dụng nguyên tắc đóng và mở đảm bảo nguồn ngân sách nhà nước phục vụ cho hoạt động này được khai thác một cách tối ưu nhất. Ông cũng cho rằng đã đến lúc cần kêu gọi các đơn vị lớn đứng ra đóng góp nguồn kinh phí mua cơ sở dữ liệu ScienceDriect. Với vai trò là cơ quan điều phối Cục Thông tin KH&CN quốc gia cam kết luôn là đơn vị tiên phong trong Liên hợp.

Ông Đào Mạnh Thắng, Phó Cục trưởng Cục Thông tin KH&CN quốc gia trình bày Báo cáo tổng kết Liên hợp thư viện năm 2022-2023

Báo cáo Tổng kết hoạt động của Liên hợp Thư viện giai đoạn 2022-2023 và phương hướng hợp tác phát triển nguồn tin KH&CN năm 2023-2024 tại Hội nghị, ông Đào Mạnh Thắng, Phó Cục trưởng Cục Thông tin KH&CN quốc gia cho biết, trong năm qua, Liên hợp thư viện đã đạt được nhiều kết quả nổi bật như công tác phối hợp bổ sung cơ sở dữ liệu, tuyên truyền quảng bá và tập huấn khai thác nguồn tin; một số nhiệm vụ bước đầu được triển khai như phát triển Nền tảng dữ liệu khoa học mở (openscience.vn) và Nền tảng phân tích thông tin công nghệ V-Compas. Một số nhiệm vụ như Xây dựng nền tảng tích hợp mục lục trực tuyến OPAC và trang web liên kết các nguồn tin của Liên hợp Thư viện cần có sự hợp tác chặt chẽ hơn nữa của các đơn vị thành viên để triển khai thực hiện trong thời gian tới.

   

Các đại biểu phát biểu tại hội nghị

Hội nghị đã nghe nhiều ý kiến thảo luận của các đại biểu đã thảo luận về định hướng hợp tác giữa các thành viên Liên hợp Thư viện trong bối cảnh chuyển đổi số. Phát biểu tham luận, đại diện lãnh đạo các đơn vị: Sở KH&CN Đà Nẵng; Trung tâm Thông tin tư liệu, Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam; Viện Thông tin Khoa học xã hội, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam; Trung tâm Thư viện và Tri thức số, Đại học Quốc gia Hà Nội;

   

Các đại biểu phát biểu tại hội nghị

Thư viện Trung tâm, Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh; Đại học Thái Nguyên; Thư viện Quốc gia Việt Nam … đánh giá cao vai trò của Liên hợp thư viện và cam kết thực hiện nghĩa vụ của các thành viên nòng cốt như đóng góp kinh phí mua chung CSDL ProQuest Central, chia sẻ nguồn tin KH&CN nội sinh, tích cực tham gia vào hệ thống OpenScience và quá trình tạo lập mục lục liên hợp dùng chung của Liên hợp thư viện.

ThS. Trần Tùng Chuẩn – TUV, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ

Đoàn Hưng Yên tham dự Hội nghị có ThS. Trần Tùng Chuẩn – TUV, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ cùng cán bộ Trung tâm Thông tin, thống kê, ứng dụng KH&CN. Đoàn Hưng Yên tham dự với tư cách là thành viên Thư viện Việt Nam tại Hưng Yên thời gian qua đã phối hợp tác chặt chẽ, liên kết, chia sẻ dữ liệu, tận dụng sức mạnh của hệ thống có ý nghĩa quyết định đối với với sự phát triển của các cơ quan thông tin-thư viện trong bối cảnh Cách mạng Công nghiệp 4.0. Những kết quả tích cực của Liên hợp thư viện trong thời gian qua đã góp phần nâng cao năng lực của các cơ quan thông tin, thư viện thúc đẩy các sáng kiến chung về chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo tại Hưng Yên. Thông qua Hội nghị lần này, ThS. Trần Tùng Chuẩn cho biết sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các cơ quan trung ương, các sở, ngành, các địa phương trong tỉnh phát triển mạnh nguồn tin khoa học và công nghệ, trong đó củng cố nguồn dữ liệu về khoa học và công nghệ Hưng Yên thông qua Cổng thông tin điện tử của Sở Khoa học và Công nghệ, Sàn giao dịch Công nghệ Hưng Yên; kết hợp chia sẻ cơ sở dữ liệu thông qua Thư viện Việt Nam làm cơ sở để hoạch định cơ chế, chính sách liên quan đến khoa học và công nghệ, đến phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, của địa phương; ngoài ra phục vụ xây dựng chiến lược, quy hoạch, kế hoạch của ngành, của địa phương, từng bước ổn định về chuyển đổi số, đổi mới và nâng cao các chỉ số đổi mới sáng tạo của địa phương nhằm khai thác tối đa thế mạnh của địa phương thông qua chỉ số này trong thời gian tới. Đồng chí Trần Tùng Chuẩn cũng cho rằng Liên hợp thư viện là mô hình hợp tác cùng phát triển thành công của các cơ quan thông tin thư viện Việt Nam. Hội nghị của Liên hợp Thư viện được tổ chức định kỳ hằng năm tại các tỉnh thành trên cả nước là dịp để các thành viên, quan sát viên tổng kết, đánh giá hoạt động năm vừa qua, thảo luận định hướng trong năm tới và tăng cường giao lưu, học hỏi về chuyên môn trong lĩnh vực thông tin - thư viện.

Ông Lê Xuân Định, Bí thư Đảng ủy, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ phát biểu khai mạc Hội nghị

Phát biểu chỉ đạo Hội nghị, ông Lê Xuân Định, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ ghi nhận những đóng góp của Liên hợp Thư viện đối với hoạt động nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ, giáo dục đào tạo và đổi mới sáng tạo tại Việt Nam trong thời gian qua. Sau 20 kỳ hội nghị, Liên hợp Thư viện đã có sự biến đổi rõ rệt về chất chứ không chỉ là nhận thức. Thứ trưởng đánh giá cao phương thức làm việc văn minh, hiệu quả cao của Liên hợp Thư viện trên nền tảng chuyển đổi số đã góp phần quan trọng vào việc triển khai Luật Khoa học và Công nghệ, Luật Thư viện, Đề án 1285 về phát triển nguồn tin KH&CN và Chương trình chuyển đổi số quốc gia…

Thứ trưởng cho biết, trong bối cảnh chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ, hoạt động nghiên cứu, phát triển và đổi mới sáng tạo có nhiều yêu cầu mới đặt ra đối với các tổ chức cung cấp dịch vụ thông tin khoa học và công nghệ (KH&CN). Những xu hướng mới này càng khẳng định vai trò quan trọng của Liên hợp Thư viện trong việc liên kết, thúc đẩy các sáng kiến chung về chuyển đổi số, nhưng cũng đặt ra những thách thức đòi hỏi Liên hợp phải chuyển đổi mạnh mẽ để tạo ra những động lực mới cho sự phát triển. Thứ trưởng cũng đề ra bốn nhiệm vụ Liên hợp Thư viện cần tập trung trong thời gian tới: (1). Đẩy mạnh phối hợp bổ sung các cơ sở dữ liệu quốc tế cho các đơn vị thành viên trên cơ sở tăng cường sự tham gia đóng góp của các đơn vị thành viên, giảm sự phụ thuộc và cơ quan bảo trợ (Bộ Khoa học và Công nghệ). Gia tăng tỷ lệ về lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn trong cán cân bổ sung tài liệu của Liên hợp Thư viện và Cục Thông tin Khoa học và công nghệ quốc gia. (2). Phổ biến và đưa vào sử dụng rộng rãi các nền tảng Opensicence.vn và V-Compas tại các đơn vị thành viên Liên hợp Thư viện và kêu gọi sự tham gia đóng góp của các đơn vị vào hai nền tảng này. Đồng thời tập trung thực hiện đề án Xây dựng cổng truy cập mở có giá trị, đưa vào nhiệm vụ ưu tiên cần thực hiện. (3). Nhanh chóng triển khai xây dựng mục lục tích hợp OPAC và trang web liên kết các nguồn tin sẵn có của Liên hợp Thư viện. Nghiên cứu phương án giao cho một đơn vị thích hợp thực hiện nhiệm vụ này. (4). Nghiên cứu ứng dụng công nghệ thông tin hiện đại để xây dựng hệ sinh thái hỗ trợ hoạt động nghiên cứu, phát triển và đổi mới sáng tạo, trong đó bao gồm các dịch vụ tích hợp trợ giúp cho các nhà nghiên cứu trong toàn bộ chu trình nghiên cứu từ khâu hình thành ý tưởng cho tới khi công bố kết quả nghiên cứu và quảng bá hậu công bố. Nhiệm vụ Liên hợp Thư viện cần phải làm trong thời gian tới là trở thành đơn vị tham mưu cho các viện, trường, các nhà nghiên cứu xác định được đâu là tạp chí có giá trị để lựa chọn đăng bài. Đây cũng là vai trò mới mà ngành thông tin - thư viện cần triển khai.

Trường Long.